< Επιστροφή στα Ιστορικά

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΑΝΩΝ

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ

ΑΓΙΩΝ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΙΟΥ

Με την αποδοχή της Ορθοδοξίας από το Βυζάντιο ο κόσμος των Σλάβων δέχθηκε ταυτόχρονα και ένα πλήθος πολιτιστικών στοιχείων, φορέας των οποίων ήσαν τα βυζαντινά κείμενα, που κυκλοφόρησαν ανάμεσα τους σε σλαβική μετάφραση. Έτσι αρχίζει η πιο λαμπρή σελίδα την ιστορία της πορείας των σλαβικών λαών προς τον πολι­τισμό.

Το μεγαλείο της προσωπικότητας τους χαρακτηρίζει η ορθόδοξη οικουμενική τους συνείδηση. Οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος δεν επε­δίωξαν να εξελληνίσουν τους Σλάβους, όπως έκαναν οι Φράγκοι στη Μεγάλη Μοραβία, που επέβαλαν τη λατινική γλώσσα, αλλά δημιούρ­γησαν σλαβικό αυτοτελή φιλολογικό λόγο, πάνω στον οποίο χτίστηκε ένας νέος πολιτισμός. Ένας πολιτισμός που έχει ως βάση τον βυζαν­τινό και στοιχεία της δίκης τους εθνικής ιδιοπροσωπείας.

Δυστυχώς, οι Σκοπιανοί στην προσπάθεια πλαστογραφήσεως της ιστορίας μας με τον σφετερισμό του ιστορικού ονόματος της Μακεδονίας, συνεχίζουν κατά κανόνα τις απόψεις στρατευμένων επιστημόνων τμήματος της βουλγαρικής επιστημονικής ομάδος, ότι ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος δεν ήσαν Έλληνες, αλλά Σλάβοι.

Αποκορύφωμα αυτής της αδιαλλαξίας είναι η μετατροπή από την πολιτική και εκκλησιαστική τους ηγεσία του τάφου του αγίου Κυρίλλου σε αντικείμενο αλυτρωτικών διεκδικήσεων. Σ' αυτόν τον τάφο, που βρίσκεται στη Ρώμη, στο υπόγειο της πρωτοχριστιανικής βασιλικής του αγίου Κλήμεντος κοντά στο Κολοσσαίο, υπάρχει εντοι­χισμένη μεταλλική πλάκα των Σκοπιανών, στην οποία αναγράφεται ότι ο Κύριλλος είναι «ο αγιότερος του μακεδονικού Έθνους.

Πριν αναιρέσουμε τις επιστημονικά ατεκμηρίωτες θέσεις των γειτόνων μας, εισαγωγικά πρέπει να τονίσουμε ότι τα τελευταία χρό­νια παρακολουθούμε με εθνική αγανάκτηση μια ανεπίτρεπτη από μέ­ρους τους προσπάθεια πλαστογραφήσεως της ιστορίας μας από ένα αρτιπαγές κράτος δύο περίπου εκατομμυρίων, όταν ολόκληρη Αγγλία και πολύ περισσότερο Μεγάλη Βρετανία καταπείθεται κατά τις δια­πραγματεύσεις εισόδου στην Ε.Ο.Κ. για την αποδοχή ως επίσημης ονο­μασίας, εθνωνυμίας, Ηνωμένου Βασιλείου, επειδή η Γαλλία προέβαλε ενστάσεις λόγω της Γαλλικής Βρετάνης.

Οι ισχυρισμοί του κράτους τών Σκοπίων, ενός κράτους χωρίς ενιαία εθνική συνείδηση, πληθυσμιακά αδύναμου, γεωπολιτικά υπο­βαθμισμένου και με οξύτατες εσωτερικά αντιθέσεις, είναι ιστορικά αβά­σιμοι. Είναι απόλυτα τεκμηριωμένο ότι η εγκατάσταση των Σλάβων έγι­νε μόλις τον στ' αι. και η πολιτιστική τους ιστορία αρχίζει τον θ' αι. με θεμελιωτές τους αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο. Αντίθετα η Μακεδονία είχε χίλια χρόνια ζωή πριν από αυτούς!

Η ιστορική αλήθεια είναι αδέκαστη σε βάρος των Σκοπιανών. Οι Μακεδόνες ήσαν αναμφισβήτητα φύλο ελληνικό. Την ελληνικότητα τους αποκαλύπτουν η Παλαιά Διαθήκη, οι αρχαίοι συγγραφείς, τα αγάλματα, οι επιγραφές και τα νομίσματα. Αποκαλυπτικές είναι οι μαρτυρίες των Ηροδότου, Πολυβίου, Αρριανού, καθώς και του γεω­γράφου Στράβωνος, ο οποίος επιγραμματικά δηλώνει: «Έστι μεν ουν Ελλάς και η Μακεδονία».

Την ελληνικότητα των Μακεδόνων επίσης επιβεβαιώνουν: Οι ξέ­νοι περιηγητές, η παιδεία και η καλλιτεχνική παραγωγή της περιοχής, τα κέντρα ελληνικής παιδείας που δημιούργησαν οι παροικίες των Μακεδόνων της διασποράς, το δημοτικό τραγούδι που εκφράζει άρι­στα τους πόθους και την αυτοσυνειδησία των λαών. Κυρίως όμως η αρχαιολογική σκαπάνη επιβεβαιώνει την αδιάσπαστη πολιτιστική συ­νέχεια και συνοχή του μακεδονικού ελληνισμού με το σύνολο του ελλη­νισμού. Οι ανασκαφές που έγιναν στην ιερή πόλη των Μακεδόνων το Δίον, η ανακάλυψη των βασιλικών τάφων της Βεργίνας, των τάφων της περιοχής Λευκαδίων Ναούσης, της Αιανής Κοζάνης, της Σίνδου και πρόσφατα της Αμφιπόλεως δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία γι' αυτό.

Παράλληλα δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι οι Μακεδόνες είχαν τους ίδιους Θεούς με τους άλλους Έλληνες, συμμε­τείχαν στη θρησκευτική και πολιτιστική ζωή των άλλων Ελλήνων και πήραν μέρος σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες του ελληνικού έθνους.

Οι σκοπιανοί ιστορικοί με την ιδιότητα του ερασιτέχνη και κυρί­ως ως εκφραστές της πολιτικής ιδεολογίας, που δυστυχώς υπερισχύει της ψυχραιμίας και της αντικειμενικότητας της επιστημονικής έρευνας, αναμασούν τις αντιεπιστημονικές απόψεις βουλγάρων ιστορικών και κυρίως του Georgiev, ότι οι αδελφοί Κύριλλος και Μεθόδιος κατάγον­ταν από σλαβική οικογένεια.

Η επιχειρηματολογία τους γι' αυτό είναι ότι γνώριζαν τη σλα­βική γλώσσα, εργάστηκαν μεταξύ των σλαβικών εθνών και κατά την διεξαγωγή της ιεραποστολικής τους πορείας επέδειξαν μεγάλο ζήλο και ενθουσιασμό. Στις επιστημονικά ατεκμηρίωτες αυτές θέσεις έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής:

1. Καμιά ιστορική πηγή δεν μαρτυρεί κατά άμεσο ή έμμεσο τρό­πο την σλαβική τους καταγωγή. Άλλωστε στο Βυζάντιο υπήρχαν πολ­λοί που γνώριζαν σλαβικά. Όπως παρατηρεί ο αείμνηστος καθηγητής Παναγιώτης Χρήστου, αν ο τόπος αποστολής τους ήταν δείγμα καταγωγής, τότε θα έπρεπε να ήσαν και Άραβες, αφού ο Κύριλλος είχε αποσταλεί και στο χαλιφάτο ή και Χάζαροι, γιατί και οι δύο τους εργάστηκαν μεταξύ των Χαζάρων. Ο ζήλος τους για τον εκχριστιανισμό των Σλάβων δεν ερμηνεύεται με κριτήρια εθνικιστικά, αλλά πνευματικά και ιεραποστολικά. Όπως δεν ερμηνεύεται με τέτοια κριτήρια και ο ζήλος των σημερινών ιεραποστόλων, που κυριολεκτικά αναλίσκονται για τη διάδοση του μηνύματος της εν Χριστώ σωτηρίας στις χώρες της αφρικανικής ηπείρου και άλλου.

2. Πολλές φορές ο Κύριλλος χρησιμοποιεί την προσωπική αντωνυμία «ημείς» και για να δηλώσει τη βυζαντινή του καταγωγή και να την αντιδιαστείλει με το διαφορετικής εθνότητας περιβάλλον στο όποιο απευθύνεται. Με ξεχωριστή παρρησία και θάρρος απευ­θύνεται στους Σαρακηνούς λέγοντας: «εξ ημών προήλθον άπασαι αι τέχναι». Είναι πολύ εύστοχη ή παρατήρηση του καθηγητού Αιμιλίου - Αντωνίου Ταχιάος, ότι ο Κύριλλος στην προκειμένη περίπτωση μιλούσε με το θάρρος και το κύρος βυζαντινού, έχοντας απόλυτη επίγνω­ση της υψηλής πολιτιστικής στάθμης της πατρίδος του.

3. Η ελληνικότητα των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου διαφαίνε­ται και στον διάλογο του Κυρίλλου με τον Χαγάνο των Χαζάρων. Όταν ο Κύριλλος επρόκειτο να αναχωρήσει από την χώρα των Χαζάρων, ο Χαγάνος θέλησε να του προσφέρει πολλά δώρα, ως ευγνωμοσύνη για την εκπλήρωση της αποστολής του σ' αυτούς. Σύμφωνα με τον βιογράφο, ο Κύριλλος απάντησε: «Δος μοι όσους έχεις αιχμαλώτους ενταύθα, Έλληνας∙ τούτο εστί δι εμέ ανώτερον παντός δώρου». Στην απάντηση αυτή του Κυρίλλου διαφαίνονται διαυγέστατα τα ελληνικά του αισθήματα, που είναι απόρροια της καταγωγής του.

Το ίδιο συμβαίνει και κατά την αναχώρηση του Κυρίλλου από τη Μοραβία. Ο Κύριλλος αντί οποιουδήποτε δώρου ζητάει την απε­λευθέρωση εννιακοσίων Ελλήνων αιχμαλώτων, όπως διαφαίνεται στο διασωζόμενο 1603/472 κώδικα της Συνοδικής Βιβλιοθήκης της Μόσχας. Στο σημείο αυτό ο καθηγητής Αιμίλιος Ταχιάος παρατηρεί: «Και αν ακόμη δεχθώμεν ότι δεν είναι δυνατόν μόνο το απόγραφον τούτο να δι­έσωσε την ακριβή πληροφορίαν περί της εθνικότητος των αιχμαλώτων, και πάλιν η υπό του δημιουργού της παραλλαγής ταύτης απόδοσης της ελληνικής εθνικότητος εις τους αιχμαλώτους, δήλοι ότι ούτος ήτο πεπεισμένος περί της ελληνικής καταγωγής του Κυρίλλου».

4. Ο βιογράφος του βίου του Κυρίλλου, που πρέπει να σημειωθεί ότι είναι η αρχαιότερη πηγή για τους δύο θεσσαλονικείς μοναχούς και ως εκ τούτου οι εκεί παρεχόμενες πληροφορίες έχουν ιδιαίτερη αξία, μας πληροφορεί ότι ο Πάπας έδωσε εντολή να πάρουν μέρος στην κηδεία του Κυρίλλου στη Ρώμη όλοι οι εκεί διαμένοντες Έλληνες. «Και διέταξεν ο αποστολικός (= ο Πάπας) πάντας τους εν Ρώμη ευρισκομέ­νους Έλληνας, επίσης και τους Ρωμαίους, όπως προσελθόντες μετά λαμπάδων, ψάλωσιν επ' αύτω». Γιατί να γίνει αυτό αν ο Κύριλλος δεν ήταν Έλληνας; Ήδη ο Dvornik μιλάει για σημαντικό αριθμό Ελλήνων που ζούσαν στη Ρώμη. Ο ίδιος συγγραφεύς ισχυρίζεται ότι ο Κύριλλος εκάρη μοναχός στην ελληνική Μονή της πόλεως.

5. Ο καθηγητής Δημήτριος Γονής στο άρθρο του «Η καταγωγή του άγιου Κυρίλλου και η απάντηση του γι αυτή στο δείπνο του Χαζάρου Χαγάνου» παραθέτει πλούσια βιβλιογραφία για το θέμα της εθνικότητας των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου και ανατρέπει με σοβαρή επιχειρηματολογία την άποψη βουλγάρων ιστορικών, που θέλουν τους προγόνους του Κυρίλλου και Μεθοδίου στη Βουλγαρία. Τέτοιες πληροφορίες δεν απαντούν στους εκτενείς βίους των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, οι όποιες αποτελούν τις πλέον αυθεντικές και αξιόπιστες πηγές για τα κυριλλομεθοδιανά προβλήματα.

Επισημαίνουμε ιδιαιτέρως την άποψη του κ. Γόνη ότι η πλη­ροφορία για τη βουλγαρική καταγωγή του αγίου Κυρίλλου αποτελεί ιστορική ανακρίβεια, αφού οι Βούλγαροι δεν είχαν καμιά σχέση με τη Θεσσαλονίκη τον θ' αι., χρονική περίοδο που γεννήθηκε ο Κύριλλος.

6. Ο Αρχιεπίσκοπος Σάλτσμπουργκ Αλβίνος, σύγχρονος του Μεθοδίου, σε επιστολή του στον Πάπα Ιωάννη Η' ονομάζει τον Μεθόδιο Έλληνα «Graecus Methodius nomine». Η αναγνώριση όμως της ελληνικής προελεύσεως των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου έγινε επίσημα και από τον ίδιο τον Πάπα Ρώμης Ιωάννη-Παύλο Β', ο όποιος στην εγκύκλιο του Ergegiae vitrutis της 30ής Δεκεμβρίου 1980, τους αποκαλεί «Κύριλλο και Μεθόδιο, Έλληνες αδελφούς, γεννημένους στη Θεσσαλονίκη, την πόλη όπου έζησε και εργάστηκε ο άγιος Παύλος».

Ανάλογη με την εκτίμηση του Πάπα Ιωάννη-Παύλου είναι και εκείνη του Πατριάρχου Μόσχας Κυρίλλου. Σε πανηγυρική ομιλία του στην Ερυθρά Πλατεία της ρωσικής πρωτεύουσας, την ήμερα της εορτής των Θεσσαλονικέων αδελφών και τον εορτασμό της ημέρας των σλαβικών γραμμάτων, την 24η Μαΐου 2011, εκφώνησε λόγο, όπου ανα­φέρθηκε στους καταγόμενους από τη Θεσσαλονίκη Έλληνες αδελφούς Κύριλλο και Μεθόδιο.

Χαρακτηριστική είναι και η δήλωση του διαπρεπούς γερμανού γλωσσολόγου - σλαβολόγου Bruker, ο οποίος διατύπωσε την άποψη ότι οι μεταφράσεις του Κυρίλλου στα σλαβικά δείχνουν άνθρωπο που γνώριζε βέβαια άριστα την σλαβική γλώσσα, αλλά ο ίδιος δεν ήταν σλάβος.

Για τους σλαβικούς λαούς, τον ελληνικό λαό, σύνολη την Ορθοδοξία, αλλά και τον παγκόσμιο πολιτισμό, οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος αποτελούν δείχτες πορείας. Παραμένουν πάντοτε σύμβολα μιας κοινής πνευματικής παραδόσεως, υπερβάσεως των εθνικισμών, προβολής της οικουμενικότητας του Χριστιανισμού, σεβασμού της ετερότητας ατόμων και λαών, αλλά και ειρηνικής συνυπάρξεως της ανθρωπότητας, ανεξαρτήτως πολιτικών και κοινωνικών διαφορών.

< Επιστροφή στα Ιστορικά